«2021 елда Татарстан Республикасы сатып алулар буенча Дәүләт комитеты эшчәнлеге һәм 2022 елга планнар турында» Татарстан Республикасы сатып алулар буенча Дәүләт комитеты коллегиясенең йомгаклау утырышы
2022 елның 28 гыйнварында Татарстан Республикасы Премьер-министрының беренче урынбасары Р.К. Нигъмәтуллин катнашында «Татарстан Республикасы сатып алулар буенча Дәүләт комитетының 2021 елда эшчәнлеге һәм 2022 елга планнар турында» Татарстан Республикасы сатып алулар буенча Дәүләт комитеты коллегиясенең йомгаклау утырышы булды.
Татарстан Республикасының сатып алулар буенча Дәүләт комитеты рәисе Р.Н. Сабиров «2021 елда Татарстан Республикасы сатып алулар буенча Дәүләт комитеты эшчәнлеге һәм 2022 елга планнар турында» доклад белән чыгыш ясады. Доклад башында Татарстан Республикасының сатып алулар буенча Дәүләт комитетын (алга таба - Дәүләт комитеты) төзү тарихы яктыртылды: 2021 елда Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Нургали улы Миңнеханов карары буенча Татарстан Республикасының Дәүләт сатып алулары идарәсе (алга таба - Идарә) оешканга 15 ел тулды. Идарә төзү Татарстан Республикасының сатып алулар системасын камилләштерү зарурлыгы һәм «Дәүләт һәм муниципаль ихтыяҗлар өчен товарлар кайтартуга, эшләр башкаруга, хезмәтләр күрсәтүгә заказлар урнаштыру турында» Федераль законның 2006 елдан үз көченә керүе белән аңлатыла.
Бу чагыштырмача зур булмаган чорда берничә кардиналь үзгәрешләр булды: Беренчедән, Татарстан Республикасы Президенты Указы (2014 елның 20 мартындагы ПУ-286 номерлы) белән бәйле рәвештә Татарстан Республикасы дәүләт сатып алулары идарәсе Татарстан Республикасының сатып алулар буенча Дәүләт комитетына үзгәртелде. Икенчедән, Дәүләт комитетының бурычлары һәм функцияләре үзгәрде. Аерым алганда, бүген Дәүләт комитеты: - дәүләт заказчылары һәм бюджет оешмалары өчен тәэмин итүчеләрне билгеләүне гамәлгә ашыра; - сатып алулар өлкәсендә дәүләт сәясәтен гамәлгә ашыруны тәэмин итә; - заказчылар эшчәнлеген закупкалар мониторингын һәм методик озата баруны гамәлгә ашыра; намуслы конкуренция үсешен тәэмин итә.
Шулай ук мәгълүмат, шул исәптән, 2021 елда уздырылган эш нәтиҗәләре турында мәгълүмат тәкъдим ителде. Аерым алганда: 1) 2021 ел нәтиҗәләре буенча сатып алулар өлкәсендә Бердәм мәгълүмат системасы мәгълүматлары буенча, республика заказчылары тарафыннан контракт системасы турындагы Закон нигезендә 166 млрд. сумнан артык суммага белдерүләр бастырылган. Төзелгән контрактлар нәтиҗәләре буенча бюджет акчаларын экономияләү 3% диярлек тәшкил итте. Шул исәптән муниципаль заказчылар 27 млрд. сумлык хәбәр бастырды. Төзелгән муниципаль контрактлар нәтиҗәләре буенча бюджет акчаларын экономияләү 6% тәшкил итте.
Ел нәтиҗәләре буенча 180 млрд. сумлык контрактлар төзелгән, шул исәптән муниципаль заказчылар тарафыннан 31 млрд. сумнан артык суммага. Кече эшмәкәрлек субъектлары белән төзелгән контрактларның суммасы ел нәтиҗәләре буенча 56 млрд. сумнан артык тәшкил итте. Үз функцияләрен үтәү кысаларында Дәүләт комитеты тарафыннан 6 млрд. сумнан артык суммага меңнән артык үзәкләштерелгән сатып алулар гамәлгә ашырылды. Шул исәптән республиканың 10 муниципаль районындагы мәктәпкәчә балалар учреждениеләре өчен 463 млн. сумлык азык-төлек һәм 442 млн. сумлык сөт продукциясе сатуга үзәкләштерелгән сатып алулар. Уздырылган сатып алуларның гомуми күләменнән 72%тан артыгы республика башкаручылары белән төзелгән. Сатып алу процедуралары нәтиҗәләре буенча бюджет акчаларын экономияләү 5 %тан артык тәшкил итте.
Аерым юридик затлар өчен килешүләр кысаларында Дәүләт комитеты тарафыннан гомуми суммасы 5 млрд. сумнан артык булган 578 сатып алу урнаштырылган. Булган конкурент сатып алулар нәтиҗәләре буенча акчаларны экономияләү 17,2% тәшкил итте. 2) Сатып алулар өлкәсендә региональ мәгълүмат системасын (алга таба - Система) модернизацияләү һәм эшләп бетерү нәтиҗәләре буенча түбәндәгеләр гамәлгә ашырылды: - үзәкләштерелгән сатып алуларны урнаштыра торган вәкаләтле органнар өчен билгеләнгән контрактлар проектлары конструкторы. Әлеге инструмент заказчылар ихтыяҗлары өчен сатып алулар нәтиҗәләре буенча контрактлар проектларын тутыру эшен автоматлаштырырга ярдәм итә. - сыйфатсыз товарны китерү куркынычы турында кисәтүче функционал, шул исәптән сатып алуларда җиңүче турында ачык мәгълүматны исәпкә алып. Системада төзелгән контрактны теркәгәннән соң сервис заказчыларны биш күрсәткечнең икесенә туры килгән очракта мондый куркыныч турында кисәтә. Агымдагы елда контроль күрсәткечләр санын 17 гә кадәр арттыру планлаштырыла.
2022 елда түбәндәге системалар эшләп бетереләчәк: 1. Структуралаштырылган рәвештә позицияләр формалаштыру. Контракт системасы турындагы закон нигезендә заказчылар сатып алуларны урнаштырганда Каталогтагы ЕИСта бастырылган товарлар, эшләр, хезмәтләр булган позицияләрдән һәм аларның характеристикаларыннан файдаланырга тиеш. Мондый белешмәләр структур рәвештә тапшырыла. Яңа позицияләрне формалаштырганда нәтиҗәле эшне тәэмин итү максатларында республика заказчылары шундый ук эшне Системада төзергә тәкъдим итә. Бу федераль системада үзгәрешләр булган очракта белешмәләрне оператив яңартырга, шулай ук үзәкләштерелгән сатып алулар урнаштырганда өстәмә характеристикаларны куллануның унификацияләнгән нигезләмәсен күрсәтергә мөмкинлек бирәчәк. 2. Система кулланучылары арасында хәбәрләр алмашу Настройкасы.
Сатып алуларда эшләү, бигрәк тә заявкаларны карау стадиясендә, заказчылардан мәгълүмат алмашында оперативлык таләп итә, шул исәптән сатып алуларда катнашучылар тарафыннан документация һәм техник биремнәрне аңлатуга запрослар җибәрелгәндә. Моннан тыш, хезмәткәрләрнең кул эшен кыскарту максатларында системаны түбәндәге ресурслар белән интеграцияләүне гамәлгә ашыру планлаштырыла: 1.Бүгенге көндә республика заказчылары товарларның аерым исемлеге буенча кече сатып алулар вакытында Биржа мәйданчыгын кулланырга тиеш, ә килешү төзү һәм товар китерү нәтиҗәләре буенча Системада тиешле белешмәләрне бастырып чыгарырга тиеш. Биржа мәйданчыгы белән Система интеграциясе заказчыларга хисап өчен кирәкле белешмәләрнең азрак булуын күрсәтергә мөмкинлек бирәчәк. 2.Региональ ведомствоара электрон хезмәттәшлек системасы белән интеграция.
Татарстан Республикасының консолидацияләнгән бюджетына салымнар буенча бурычларны кыскарту чараларын гамәлгә ашыру кысаларында республика заказчылары сатып алуларда җиңүчеләрнең бурычларын даими рәвештә тикшерергә тиеш. Күрсәтелгән функционал ведомствоара электрон багланышларның төбәк системасында бар. Эшкә җайлы булсын өчен, Система контурларына функционалны кертү мөмкинлеген карарга тәкъдим итәбез. Системада контрактны теркәгәннән соң кулланучы җентекле инструкция белән бурычларны тикшерү кирәклеге турында хәбәрнамә алачак.
3) Бердәнбер тәэмин итүчеләр - табигый монополияләр белән заказчыларның эшенә игътибар итәргә тәкъдим ителде. Кагыйдә буларак, мондый субъектлар белән контрактлар кәгазьдә төзелә, ә аларның үтәлеше турындагы документлар электрон документ әйләнешенең төрле операторлары ярдәмендә җибәрелә. Бу заказчылар өчен контракт төзү стадиясендә дә, ябылган документлар алмашуда да кыенлыклар тудыра. Табигый монополияләр турыдан-туры башка тәкъдим ителгән системаларда эшләүдән баш тарта, чөнки элек төзелгән системаларда эш җайга салынган инде. Татарстан Республикасы сатып алулар өлкәсендә электрон документлар әйләнеше системасында (алга таба - СЭДО) республикада иң популяр өч электрон документ әйләнеше операторы булган роуминг гамәлгә ашырылды: Такснет, Тензор, СКБ-Контур, алар шул исәптән табигый монополияләр белән дә эшлиләр. Шул рәвешле электрон документлар әйләнеше системасын үзгәртергә яки берничә операторга кушылырга кирәк булачак. Заказчыларга СЭДОда контрагент белән элемтә урнаштыру һәм документлар белән алмаша башлау да җитә. Татарстан Республикасы заказчыларына шартнамәләр төзергә һәм аларны яптыручы документлар белән бары тик сатып алулар өлкәсендә электрон документ әйләнеше системасы ярдәмендә генә алыштырырга тәкъдим ителде.
4) 2021 ел нәтиҗәләре буенча мониторинг кысаларында Дәүләт комитеты тарафыннан 16 хокук бозу ачыкланган. Шул ук вакытта хокук бозуларны анализлау күрсәткәнчә, заказчылар сатып алу объектын тасвирлаганда, заявкаларны бәяләү критерийларын билгеләгәндә, документлар төзегәндә, шулай ук контракт системасы турындагы Законда каралган мәҗбүри мәгълүматны сатып алулар өлкәсендә бердәм мәгълүмат системасында булмауга бәйле рәвештә бертигез дәрәҗәдә хокук бозуларга юл куялар. Гомуми белем бирү оешмалары өчен азык-төлек продуктларын сатып алу буенча конкурс процедураларының мониторингы 33 заказчыда хокук бозуларны ачыклады.
5) Заказ бирүчеләргә методологик ярдәм кысаларында Дәүләт комитеты тарафыннан методик тәкъдимнәр әзерләнә, Татарстан Республикасының Сатып алуларны үстерү үзәге белән берлектә белем бирү чаралары уздырыла, оператив мәгълүмат-консультация ярдәме күрсәтелә. 2021 елда «Татарстан Республикасының сатып алуларны үстерү үзәге» АҖ игълан ителгән Туган телләр һәм халык бердәмлеге елы кысаларында 44-ФЗ буенча тулысынча татарча квалификация күтәрү буенча дистанцион курс оештырды. Моннан тыш, сатып алулар өлкәсендә белгечләрнең квалификациясен билгеләү һәм аларга ярдәм итү максатларында автоматлаштырылган тестлаштыру уздырыла. 2021 елда тестларда барлыгы 3 700 белгеч катнашты.
Сатып алуларның даими мониторингы һәм сатып алулар өлкәсендә белгечләрнең квалификациясен тикшерү республикада кадрлар әзерләү системасын булдыру һәм гамәлгә кертү кирәклеген раслый. Шуңа бәйле рәвештә сатып алулар һәм контракт идарәчеләре даирәсендә белгечләр әзерләү һәм әлеге кадрларның республика резервын формалаштыру программасын эшләргә тәкъдим ителде.
6) 2021 елда Дәүләт комитеты ике пилот проект үткәрде: 1. Татарстан Республикасы заказчылары уздыра торган азык-төлек продукциясен китерүгә закупкаларны сайлап алу мониторингы оештырылды, шулай ук лабораторияләрдә экспертиза ясау өчен пробаларны сайлап алу үткәрелде. Үткәрелгән экспертиза нәтиҗәләре буенча китерелгән товарның билгеләнгән таләпләргә характеристикасына туры килмәү очраклары, шулай ук товарны ветеринария таныклыгыннан башка китерү очраклары ачыкланды. Сыйфатсыз продукция китертү ачыкланганда, претензия эшен алып бару өчен учреждениеләргә методологик ярдәм күрсәтелде.
2. Татарстан Республикасы заказчылары уздыра торган сатып алулар нәтиҗәләре буенча оригиналь картриджлар җибәрүне сайлап алу тикшерүе оештырылды. Анализ һәм мониторинг кысаларында барлыгы 5,7 млн. сумлык товар китерү тикшерелде. Нәтиҗәдә, тикшерелгән дәүләт контрактларының гомуми саныннан 8 дәүләт контрактын үтәгәндә, сатып алуларда катнашучыларга контракт шартларына туры килми торган товар тәкъдим ителгән.
Ачыкланган хокук бозуларның барлык очраклары буенча Татарстан Республикасы заказчыларына тәэмин итүчеләр белән дәгъвалау эше мәсьәләләре буенча юридик ярдәм күрсәтелде һәм контракт үтәүдән берьяклы баш тартты. Тәкъдим ителгән нәтиҗәләр шуны күрсәтә: үзәкләштерелгән экспертиза дәүләт һәм муниципаль заказчылар ихтыяҗлары өчен контрактларның факттагы үтәлеше турында бәйсез мәгълүмат алу өчен нәтиҗәле корал булып тора. Моның белән бәйле рәвештә аны 2022 елдан кертергә тәкъдим ителде.
7) Дәүләт сатып алулары - дәүләт җайга салуының мөһим коралы, аның ярдәмендә милли сәясәтнең өстенлекле юнәлешләре буенча икътисадый, социаль һәм башка бурычлар гамәлгә ашырыла. Әмма шул ук вакытта сатып алулар өлкәсе коррупция өчен аеруча йомшак. Шуңа бәйле рәвештә һәр заказчы эшчәнлегенең мөһим юнәлеше булып коррупциячел хокук бозуларны киметүгә юнәлдерелгән һәм сатып алулар өлкәсендә явызларча файдалануларны һәм коррупциячел күренешләрне булдырмауны тәэмин итә торган чаралар комплексын гамәлгә ашыру тора.
Үз чиратында Дәүләт комитеты «2015-2024 елларга Татарстан Республикасының коррупциягә каршы сәясәтен гамәлгә ашыру» дәүләт программасын үтәүне тәэмин итә. Утырышта шулай ук Россия Федерациясе Финанс министры урынбасары А.М. Лавров «2022 елда сатып алулар өлкәсендә законнарны үзгәртү» доклады белән (видеоконференция режимында), Федераль монополиягә каршы хезмәтнең Татарстан Республикасы буенча идарәсе җитәкчесе урынбасары А.А. Яфизов «Татарстан Республикасында кулланыла торган чаралар сатып алулар өлкәсендә конкуренцияне арттыру» доклады белән һәм Омск өлкәсе контракт системасының Баш идарәсе башлыгы Н.В. Дохват «Контрактный управляющий» проектын гамәлгә ашыру. Омск өлкәсендә "Яшь юл".